Ouderenmishandeling
Onder mishandeling van een ouder persoon (iemand vanaf 65 jaar) verstaan we ‘al het handelen of nalaten van handelen van al degenen die in een persoonlijke en/of professionele relatie met de oudere staan, waardoor de oudere persoon (herhaaldelijk) lichamelijke en/of psychische en/of materiële schade lijdt dan wel vermoedelijk zal lijden en waarbij van de kant van de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid.’ (Comijs e.a. 1996)
Ouderenmishandeling komt voor in gezins- of familierelaties, maar ook in relaties met beroepskrachten. De mishandeling kan het resultaat zijn van zowel actief (plegen van handelingen) als passief (nalaten van handelingen) gedrag.
Wie kan er mee te maken krijgen?
Iedere man of vrouw boven de 65 jaar kan in principe het slachtoffer worden van ouderenmishandeling. Zo neemt het risico van ouderenmishandeling toe met het ouder worden, vooral wanneer de leeftijd van 75 jaar wordt overschreden. Gebleken is dat het risico groter wordt naarmate de oudere meer zorg nodig heeft. Ouderenmishandeling kan plaatsvinden thuis bij de oudere zelf maar het kan ook voorkomen bij familie, in verzorgings-, verpleeg- en ziekenhuizen.
Wie maakt zich schuldig aan ouderenmishandeling?
Vaak is de pleger een naaste van het slachtoffer, bijvoorbeeld een dochter, zoon, echtgenoot of kleinkind. Soms hebben plegers zelf problemen, bijvoorbeeld met alcohol of drugs, gokproblemen of financiële problemen. Het kan ook zijn dat iemand de langdurige verzorging van de oudere steeds meer ervaart als een last die te zwaar op zijn of haar schouders drukt. Dit wordt ook wel ontspoorde mantelzorg genoemd.
Ontspoorde mantelzorg
Soms is de mishandeling het gevolg van overbelasting van de mantelzorger, we noemen dat: ontspoorde zorg. Er hoeft dan geen sprake te zijn van opzet. De verzorgers beseffen niet dat ze te ver gaan. Hun acties komen voort uit onmacht en zijn eigenlijk een noodkreet. Ook verwaarlozing is een vorm van mishandeling.
Moedwillige mishandeling
Vaak zijn de mishandelingen moedwillig en dat noemen we opzettelijke mishandeling. Bij opzettelijke mishandeling weten de plegers heel goed wat ze doen. Ze handelen uit financieel gewin, desinteresse of wraak. Soms wortelt ouderenmishandeling in een lange traditie van familiegeweld en – conflicten.
Hoe herken je ouderenmishandeling?
Ouderen die mishandeld worden vertonen vaak bepaald gedrag. Signalen kunnen zijn:
- De oudere krijgt geen kans met de hulpverlener te praten zonder aanwezigheid van de vermoedelijke pleger.
- De verzorger legt onverschilligheid aan de dag omtrent het wel en wee van de oudere.
- De verzorger vertoont verschijnselen van overbelasting.
- De huishouding en de verzorging van de oudere worden verwaarloosd.
- De verzorger scheldt of schreeuwt tegen de oudere in het bijzijn van een hulpverlener of negeert de oudere.
- De oudere geeft onsamenhangende of tegenstrijdige verklaringen voor lichamelijke verwondingen.
- De oudere is verward, vergeetachtig of erg neerslachtig.
- De pleger probeert hulpverleners zo veel mogelijk buiten de deur te houden of te misleiden.
Voor het melden van een vermoedelijk geval van ouderenmishandeling kunt u terecht bij Veilig Thuis.